Iedere onderneming, wat je business ook is, heeft te maken met risico’s. Sterker nog, het nemen van risico’s is onlosmakelijk verbonden met ondernemen. Het stellen van een doel leidt automatisch tot één of meerdere risico’s, bijvoorbeeld dat je je doel niet of niet op tijd behaalt en daardoor bijvoorbeeld inkomsten misloopt. Hoe ambitieuzer je doelstellingen, hoe groter de risico’s. Risico’s mijden is dus, zeker als je ondernemer bent, geen optie. Risico’s negeren of zelfs ontkennen is evenmin een optie en kan – letterlijk – levensgevaarlijk zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat je risico’s (h)erkent en dat je weet hoe groot deze zijn, zodat je ze acceptabel kunt maken.
The biggest risk is not taking any risk (Mark Zuckerberg)
Hoe bepaal je hoe groot een risico is?
Het begint met de vraag: wat wil ik echt niet dat mij (= de onderneming) overkomt? Op de vraag waarom je dit niet wilt zijn vele antwoorden mogelijk, zoals: dan verlies ik veel geld, dan verlies ik klanten, dan beschadig ik mijn reputatie of dan kan ik de veiligheid van mijn medewerkers niet garanderen. Het waarom noemen we de impact. Vervolgens stel je jezelf de vraag: hoe groot is de kans dat dit – ondanks dat ik het niet wil – toch gebeurt. De som van de antwoorden op deze vragen (impact x kans) bepaalt hoe groot het risico is.
Wanneer is een risico acceptabel?
Nadat je hebt vastgesteld dat iets een risico is, stel je jezelf de volgende drie vragen.
- Kun je je doel ook bereiken als je dit risico – of een deel ervan – vermijdt?
Zoals eerder gezegd, in z’n algemeenheid is risico’s mijden geen optie. Het kan wel zo zijn dat het lopen van een specifiek risico bij nader inzien niet per se nodig is voor het bereiken van je doel. Als voorbeeld: je bent retailer en je doel is een omzet van €10.000 per week. 30% van deze omzet wordt door klanten met contant geld betaald. De aanwezigheid van contant geld vormt een risico. In dit geval zou je kunnen overwegen om dit risico te vermijden, door geen contant geld meer te accepteren, of deels te vermijden door andere betaalmethoden te stimuleren.
- Welke maatregelen kun je nemen om het risico te verlagen?
Afhankelijk van het risico kan het antwoord op deze vraag werkelijk van alles zijn. De kans is groot dat het risico je hier ook geld gaat kosten. Toch zijn er talloze maatregelen mogelijk en zelfs noodzakelijk die vooral inspanningen en aandacht kosten. Heb je bijvoorbeeld goede afspraken gemaakt met je medewerkers (procedures) en begrijpt iedereen wat het risico is?
- Kan het risico (deels) worden vervreemd?
Ook na het beantwoorden van vraag 1 en 2 blijft waarschijnlijk een risico over. Dit noemen we het restrisico. De vraag is nu of we dit restrisico (gedeeltelijk) bij een andere partij kunnen onderbrengen. Dit kan grofweg op twee manieren. De eerste is het afsluiten van een verzekering. De tweede is het maken van contractuele afspraken met (bijvoorbeeld) een leverancier over aansprakelijkheid. Vervreemden werkt vooral als het gaat om directe financiële impact. Indirecte (financiële) impact is nauwelijks af te dekken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het voor langere tijd niet kunnen voldoen aan de vraag van je klanten als gevolg van brand, diefstal van je complete voorraad of het niet meer kunnen beschikken over cruciale data of systemen. Alles wat te maken heeft met de veiligheid en gezondheid van je medewerkers en klanten of met je goede reputatie kun je sowieso niet vervreemden.
Als het goed is blijft na het beantwoorden van deze drie vragen een acceptabel restrisico over. Overigens blijft de vraag of een risico acceptabel is altijd een inschatting. Uiteindelijk is en blijft risicomanagement een kwestie van gezond verstand.
Heb jij scherp wat jouw grootste risico’s zijn?
